امروزه، با پیشرفت فناوری و توسعه روزافزون صنعت، نیاز به سیستمهای انبارداری هوشمند و بهینهسازی فرآیندهای انبارداری بیش از همیشه احساس میشود. انبارها به عنوان قلب یک سازمان تجاری عمل میکنند و مدیریت بهینه آنها میتواند تأثیر مستقیمی بر عملکرد و سودآوری سازمان داشته باشد. در این راستا، انبارهای هوشمند به عنوان یک راهکار نوین و جذاب در مدیریت انبارها مطرح شدهاند.
انبارهای هوشمند سیستمهایی هستند که با استفاده از فناوریهای نوین اطلاعاتی و ارتباطی همچون اینترنت اشیاء (IoT)، سنسورها، برچسبهای هوشمند و نرمافزارهای تحلیل داده، قادر به جمعآوری، تحلیل و مدیریت اطلاعات مربوط به موجودی، جابجایی کالاها و عملکرد انبار هستند. این سیستمها قابلیت اتصال به سایر سیستمها و فرآیندهای سازمانی را دارند و با ارائه دادههای دقیق و به موقع، تصمیمگیران را در فرآیند تصمیمگیری و برنامهریزی انبارداری یاری میکنند.
در این مقاله، قصد داریم به بررسی مزایا و معایب استفاده از انبارهای هوشمند بپردازیم. همچنین، خواهیم دید که چگونه این سیستمها میتوانند عملکرد انبار را بهبود بخشیده و به یک عامل کلیدی در افزایش کارایی و سودآوری سازمان تبدیل شوند. همچنین، به بررسی قیمتگذاری و هزینههای مرتبط با پیادهسازی انبارهای هوشمند خواهیم پرداخت.
امید است که این مقاله، به خوانندگان علاقهمند به حوزه مدیریت انبار و فناوریهای نوین، در درک بهتری از انبارهای هوشمند و تأثیر آنها بر عملکرد سازمان کمک کند و به عنوان راهنمایی مفیدی در انتخاب و پیادهسازی این سیستمها عمل نماید.
انبار هوشمند چیست؟
انبار هوشمند به معنای انباری با مجموعه ای از سیستم ها و راه حل های خودکار برای انجام عملیات انبار است. این می تواند شامل نرم افزار اتوماسیون انبار و وسایل سخت افزاری مانند ماشین آلات و روباتیک برای مدیریت هوشمند انبار باشد.
این انبارها به دلیل تجهیز به سنسورها و سایر فناوری های دیجیتال به طور موثرتری نسبت به انبارهای معمولی کار می کنند.
به عنوان مثال، نرم افزار را می توان برای بهبود ساختار انبار استفاده کرد و حسگرها را می توان برای ردیابی مکان موجودی در هنگام حرکت در انبار استفاده کرد. این کار باعث کاهش زمانی که کارکنان برای قدم زدن در انبار می گذرانند و احتمال اشتباهات را کاهش می دهد.
انبارهای هوشمند به طور فزاینده ای محبوب می شوند زیرا شرکت ها راه هایی را برای کاهش هزینه ها و افزایش بهره وری جستجو می کنند. عملیات انبارداری هوشمند شامل استفاده مکرر از ربات ها و تسمه نقاله خودکار است که می تواند موجودی را از مکانی به مکان دیگر منتقل کند.
این فناوری انبار بیشتر نیاز به کار انسان را کاهش می دهد و انبار را قادر می سازد که بیست و چهار ساعت در روز کار کند.
با تشدید رقابت برای مشتریان تجارت الکترونیک، کسبوکارهای بیشتری به دنبال فناوریهای انبار هوشمند هستند.
مزایا و معایب انبار هوشمند
6 مزیت برتر انبار هوشمند
در ادامه 6 تا از برترین مزایای انبار هوشمند را بررسی میکنیم.
1- بهینه سازی انبار بهتر
بهینه سازی و کارایی انبار را میتوان با ادغام فناوری انبار هوشمند به شدت بهبود بخشید. تجزیه و تحلیل که توسط الگوریتمهای یادگیری ماشین آموزش داده میشود به اپراتورهای انبار کمک میکند تا موجودی را مدیریت کنند، ذخیرهسازی را به حداکثر برسانند، و نقاط اختلاف فرآیند را کاهش دهند.
رویکرد مبتنی بر داده، انبار را قادر میسازد تا عملیات سادهتری داشته باشد و به نوبه خود، خدمات بهتری به مشتریان ارائه دهد.
چنین فناوری های پیشرفته ای همچنین می توانند مشکلات و خطرات احتمالی را در اوایل زنجیره تامین شناسایی کنند. داشتن دادهها در مورد خطرات موجودی و تامینکننده، مدیران انبار را قادر میسازد تا فعالتر از واکنشپذیر باشند.
2- به حداقل رساندن هزینه عملیات
هزینه های عملیاتی یکی از بزرگترین چالش های انبار است. به حداقل رساندن هزینه های عملیاتی انبار نیازمند راه حل های هوشمندتر و بهینه تر با ترکیبی کامل از فناوری و منابع انسانی است.
با ادغام وسایل نقلیه خودکار، رباتیک، فن آوری انبارداری هوشمند، WMS و غیره می توان عملیات انبار را کارآمدتر و بهینه تر کرد و به تلاش و مداخله کمتر انسانی نیاز داشت.
3- حمل و نقل سریع، چیدن و بسته بندی
حمل و نقل، چیدن یا بسته بندی بیشتر وقت روزانه را برای مدیران انبار و همکارانی که فناوری انبار را در اختیار ندارند، می گیرد. راهحلهای هوشمند انبار میتوانند زمانهای برداشت، بستهبندی و پردازش سفارش را سریعتر به ارمغان بیاورند.
دستگاههای هوشمند مانند اسکنرها، عینک هوشمند و رباتهای جمعکننده میتوانند زمان مورد نیاز برای جستجو، تأیید و انتخاب یک مورد را به شدت کاهش دهند.
به همین ترتیب، افزودن دستهها به جریان کاری حمل و نقل میتواند جابجایی نادرست و برچسبگذاری نادرست بستهها را از بین ببرد. بنابراین، انتخاب سریعتر و ارسال بدون خطا می تواند زمان تحویل سفارش را کوتاه کند.
4- دقت بیشتر در عملیات انبار
یک عملیات انبار معمولی شامل چندین فرآیند و مراحل مستعد خطا است. اگر به موقع شناسایی و برطرف نشود، این خطاها می توانند کل کسب و کار را برای زیان عملیاتی قابل توجهی تنظیم کنند.
فعال کردن دقت و اثربخشی بالاتر در هر مرحله از چرخه عمر انجام سفارش یکی از مزایای کلیدی فناوری انبارداری هوشمند است. این همچنین می تواند تعداد اقلام گم شده، تاریخ مصرف گذشته یا آسیب دیده را کاهش دهد و مدیریت کلی موجودی را بهبود بخشد.
5- بهبود خدمات به مشتریان
هدف اصلی در انبارداری باید تمرکز بر خدمات یکپارچه باشد. انبارداری هوشمند شرکت ها را قادر می سازد تا نیازهای دائماً در حال تغییر مشتریان را به طور یکپارچه برآورده کنند، پشتیبانی بی نظیری را ارائه دهند، تعاملات مشتری را بهبود بخشند و تجربه کلی مشتری را بهبود بخشند.
با ارسال سریعتر، کاهش هزینهها و پاسخهای سریعتر، کسبوکارها میتوانند یک پایگاه مشتری راضی ایجاد کنند. این همچنین منجر به تجربه بهتر مشتری و رضایت مشتری می شود.
6- ردیابی بهتر دارایی ها و موجودی
ردیابی کارآمد موجودی یکی از بزرگترین نگرانی ها برای اکثر انبارها است. دانستن جایی که یک محصول خاص در زنجیره تامین قرار دارد می تواند به شما کمک کند تا در مورد سفارشات پردازش شده اطلاعاتی کسب کنید، برنامه ریزی زنجیره تامین را بهبود ببخشید و تخمین بزنید که چه زمانی ممکن است دسته بعدی محصولات برای جلوگیری از وضعیت موجودی مورد نیاز باشد.
بنابراین، برچسبهای RFID، بارکدها، حسگرهای یکپارچه و سایر فناوریهای جدید، دید بینظیری از جابجایی محصول و وضعیت موجودی کالا در یک انبار هوشمند فراهم میکنند.
5 عیب انبار هوشمند
استفاده از انبارهای هوشمند در مدیریت انبارها و فرآیندهای مرتبط با آن، همچنین دارای برخی معایب است که در زیر به برخی از آنها اشاره میکنیم:
1- هزینههای پیادهسازی
پیادهسازی یک سیستم انبار هوشمند ممکن است هزینهبر باشد. نیاز به سرمایهگذاری در تجهیزات سنسورها، برچسبهای هوشمند، نرمافزارهای تحلیل داده و اینترنت اشیاء میتواند بار مالی قابل توجهی را برای سازمان به همراه داشته باشد.
2- پیچیدگی فنی
پیادهسازی و مدیریت یک سیستم انبار هوشمند نیازمند تخصص و تجربه فنی است. نیاز به تنظیمات پیشرفته، تعامل میان سختافزار و نرمافزار، و اطمینان از صحت و قابلیت اطمینان سیستم، میتواند برای سازمان چالشبرانگیز باشد.
3- نیاز به آموزش و آشنایی کارکنان
استفاده از انبارهای هوشمند نیازمند آموزش و آشنایی کارکنان است. کارکنان باید با تکنولوژیهای جدید و نرمافزارهای مدیریت انبار آشنا شوند تا بتوانند به درستی از این سیستمها استفاده کنند. این نیاز به آموزش ممکن است هزینه و زمان بر باشد.
4- مشکلات امنیتی
با اتصال انبارهای هوشمند به شبکههای اینترنتی و استفاده از فناوریهای ارتباطی، مشکلات امنیتی ممکن است به وجود آید. حفظ امنیت دادهها و جلوگیری از دسترسی غیرمجاز به اطلاعات حساس، یک چالش مهم در استفاده از انبارهای هوشمند است.
5- پیچیدگی در تعمیر و نگهداری
بازتابی مستقیم از پیچیدگی فنی، تعمیر و نگهداری انبارهای هوشمند ممکن است دشوار باشد. در صورت بروز خرابی یا نیاز به تعمیر، نیاز به تخصص فنی و قطعات خاص ممکن است مشکلاتی را ایجاد کند.
قیمت و وسایل مورد نیاز برای هوشمندسازی انبار
انبار داری هوشمند از تکنولوژیها و وسایل متنوعی با قیمتهای متفاوت استفاده میکند تا فرآیندهای مدیریت انبار را بهینه کند اما قیمتهای این وسایل به علت اینکه اکثرا وارداتی هستند و با قیمت دلار بالا و پایین میشوند متاسفانه دقیقا مشخص نیستند اما برخی محصولات مثل پریز هوشمند و کلید لمسی هوشمند که در شرکت های ایرانی نیز تولید میشوند چیزی در حدود یک میلیون تومان است ولی سایر وسایل مانند ربات ها که فقط خارجی هستند به مراتب قیمت خیلی بالایی دارند. برخی از وسایل انبارداری هوشمند عبارتند از:
- سنسورها: سنسورها در انبارهای هوشمند استفاده میشوند تا اطلاعات مربوط به موجودی کالاها، دما، رطوبت، نور و سایر پارامترهای محیطی را جمعآوری کنند. این اطلاعات به صورت بیسیم به سیستم مرکزی ارسال میشوند و در تحلیل داده و تصمیمگیریهای آینده مورد استفاده قرار میگیرند.
- برچسبهای هوشمند: برچسبهای هوشمند شامل تگها و برچسبهای الکترونیکی هستند که به هر کالا یا سطل محصول نصب میشوند. این برچسبها قابلیت ذخیره و انتقال اطلاعات کالا را دارند، از جمله شناسایی یکتا، مشخصات فنی، موجودی و جابجایی کالا.
- پریز هوشمند: استفاده از پریز هوشمند در یک انبار هوشمند میتواند به مدیریت بهتر مصرف انرژی و کنترل بیشتر تجهیزات الکتریکی کمک کند. قیمت پریز هوشمند بهامد در حال حاضر 930 هزار تومان است.
- دستگاههای خوانش برچسبهای هوشمند: این دستگاهها برای خواندن و تفسیر اطلاعات موجود در برچسبهای هوشمند استفاده میشوند. آنها میتوانند شامل اسکنرهای بارکد، ریدرهای RFID و دستگاههای NFC باشند.
- سیستمهای مدیریت انبار: نرمافزارهای مدیریت انبار که به صورت هوشمند طراحی شدهاند، قابلیت جمعآوری، ذخیره و تحلیل دادههای مربوط به انبار را دارند. این سیستمها به صورت آنلاین با سایر سیستمها و دستگاهها ارتباط برقرار میکنند و اطلاعات لازم را در دسترس کاربران قرار میدهند.
- هوش مصنوعی و تحلیل داده: استفاده از هوش مصنوعی و تحلیل داده در انبارهای هوشمند میتواند به بهبود کارایی و دقت فرآیندهای انبارداری کمک کند. این تکنولوژیها قادر به تحلیل حجم بزرگی از دادهها و ارائه الگوها و برآوردهای پیشنهادی هستند.
- رباتهای هوشمند: رباتهای هوشمند میتوانند در جابجایی کالاها، پردازش کردن سفارشات و انجام وظایف دیگر در انبارها کمک کنند. این رباتها میتوانند با استفاده از سیستمهای بینایی ماشین، سنسورها و الگوریتمهای هوشمند، به صورت خودکار عملکرد راهبری و انجام وظایف را انجام دهند.
- سیستمهای هوشمند انبارداری: این سیستمها شامل دستگاههای جمعآوری سفارش، ماشینهای بستهبندی خودکار، دستگاههای بررسی کیفیت و سایر تجهیزات مربوط به فرآیند انبارداری هستند. آنها میتوانند فرآیند انبارداری را سریعتر، دقیقتر و کارآمدتر کنند.
با استفاده از این وسایل و تکنولوژیها، انبارهای هوشمند قادر به بهبود کارایی، دقت و کنترل در مدیریت موجودی و فرآیندهای انبارداری هستند.